Hydroreguluj podwzgórzem, czyli bilans musi wyjść na zero

Pragnienie to mechanizm obronny organizmu. Jest jak alert RCB wysłany przez mózg na smartfon o treści: uwaga, napij się natychmiast, twoje osmoreceptory wysyłają sygnał, że konieczne jest uzupełnienie płynów. Do sygnałów organizmu należy się stosować tak samo pilnie, jak do zaleceń służb porządkowych. Latem z odwodnieniem nie ma żartów, zwłaszcza u seniorów. Sylwia Maruszak, dietetyk Centrów Medycznych Medyceusz tłumaczy, jak prawidłowo się nawadniać.

Zachowaj bilans wodny

Bilans wodny osoby dorosłej powinien wynosić zero. Co to znaczy? Tyle, że  dorosły organizm potrzebuje określoną ilość wody, aby funkcjonować właściwie. Właściwy bilans wodny uzyskuje się, gdy ubytek wody (latem głównie przez pot) jest zrekompensowany przez jej dostarczenie. Tylko jak go utrzymać? Jak rozpoznać niedobór wody?

Mózg jak hydrosterownia

Trzeba uważnie słuchać sygnałów organizmu. Nic nie dzieje się w organizmie bez udziału mózgu. Pragnienie powstaje właśnie tam. Ośrodek odpowiadający za pragnienie znajduje się w podwzgórzu, które jest częścią międzymózgowia. Podwzgórze to obszar mózgu, który reguluje wiele ważnych funkcji, takich jak termoregulacja, głód, sytość, popęd płciowy, agresja i ucieczka. W podwzgórzu znajdują się osmoreceptory, czyli komórki nerwowe, które reagują na zmiany ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych. Ciśnienie osmotyczne zależy od stężenia jonów soli i innych substancji rozpuszczonych w wodzie. Jeśli poziom wody w organizmie spada lub stężenie jonów soli wzrasta, to osmoreceptory wysyłają sygnały do mózgu, że należy uzupełnić płyny. To właśnie te sygnały wywołują uczucie pragnienia i pobudzają nas do picia.

Jakie objawy odwodnienia?

Sylwia Maruszak wymienia: ciemny mocz, pragnienie (odwodnienie na poziomie 1 %), zaburzenia koncentracji (odwodnienia na poziomie 4%), bóle głowy, duszności, zaparcia, problemy ze snem, słaba elastyczność skóry, suche błony śluzowe np. w nosie, zmarszczki, chropowatość skóry, jej swędzenie, podkrążone oczy, popękane wargi, suchość ust. – Uzupełnić płyny trzeba natychmiast, kiedy występuję choć jedno z powyższych, nie wolno dopuszczać do uczucia silnego pragnienia – mówi Sylwia Maruszak. - Przecież wszystkie procesy biochemiczne zachodzą w organizmie w obecności wody. Woda usuwa toksyny z organizmu, poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego, prawidłowe wypróżnianie, pamięć, zapobiega bólom głowy, poprawia formę fizyczną. Jest absolutnie kluczowa.

Ile pić wody?

To, ile wody powinien otrzymywać organizm jest bardzo indywidualne, zależy od: wieku, płci, masy ciała, aktywności fizycznej, temperatury środowiska i diety.

• U niemowląt z do 6 miesiąca – powinno to być 700 ml płynów na dzień, głównie mleka matki.  
• Dziecko 3-letnie powinno pić 1600 ml - wody
• Młodzież i dorośli - dobowe zapotrzebowanie na wodę to ok. 30 ml na kilogram masy ciała. Oznacza to, że jeżeli ważymy 70 kg, wówczas powinniśmy wypijać ok. 2 l wody każdego dnia.
• Seniorzy – zaleca się, aby osoby starsze piły około 2 litrów płynów dziennie, ale ta ilość może być dostosowana do indywidualnych potrzeb i preferencji. Jednak seniorzy mają największe problemy z nawadnianiem, ponieważ: mało się ruszają, jedzą nieregularnie, piją odwadniające płyny (kawa, herbata), przyjmują sporo leków odwadniających, sami ograniczają picie, aby rzadziej chodzić do toalety. W dodatku wraz wiekiem spada wrażliwość znajdującego się w mózgu ośrodka pragnienia, co w perspektywie czasu prowadzi do odwodnienia, jeśli ilość wypijanych płynów nie jest kontrolowana.

Bez hydrozagadek: nawadniaj się!

Ważne jest, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu, które może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia, nerwowego, trawiennego i moczowego. Oto kilka wskazówek, jak dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu w wieku senioralnym:

• Pij regularnie płyny przez cały dzień, małymi łyczkami, nawet jeśli nie czujesz pragnienia. Pragnienie jest często słabo odczuwalne i u osób starszych jest objawem wczesnej fazy odwodnienia.

• Pij głównie czystą wodę. Unikaj napojów słodzonych, gazowanych, alkoholowych lub kofeinowych, które mogą zaburzać gospodarkę wodną organizmu lub zmniejszać wchłanianie wody z przewodu pokarmowego.
• O ile dietetyk lub diabetyk nie doradza inaczej  jedź produkty bogate w wodę, takie jak świeże owoce i warzywa. Nie tylko dostarczają one płynów, ale także witamin, minerałów i błonnika.
• Sprawdzaj kolor swojego moczu. Powinien być jasnożółty lub prawie przezroczysty. Jeśli jest ciemny lub ma intensywny zapach, oznacza to, że jesteś odwodniony i musisz pić więcej.
• Zwracaj uwagę na inne objawy odwodnienia, takie jak suchość ust i skóry, bóle głowy, zawroty głowy, zmęczenie, drażliwość lub osłabienie. Jeśli wystąpią u Ciebie takie objawy, natychmiast uzupełnij płyny i skontaktuj się z lekarzem.