Rehabilitacja w osteoporozie

Osteoporoza jest chorobą, która atakuje układ kostny człowieka. W jej przebiegu kości tracą swoją gęstość, są mniej wytrzymałe, przez co jesteśmy bardziej narażeni na złamania i wszelkiego rodzaju kontuzje, nawet przy niewielkich obciążeniach. Szacuje się, że choroba dotyczy około 5 milionów kobiet i 4 milionów mężczyzn w Polsce. O profilaktyce, rehabilitacji i leczeniu osteoporozy opowiada dr Katarzyna Chojnacka, lek. rehabilitacji w CM Medyceusz w Łodzi.

- W początkowej fazie, choroba przebiega bezobjawowo, niepostrzeżenie niszcząc nasze kości. O jej obecności dowiadujemy się najczęściej przy pierwszym złamaniu, bądź innym urazie. Złamania osteoporotyczne dotyczą  głównie kręgosłupa, przedramienia oraz szyjki kości udowej. Choć sama oseoporoza nie powoduje bólu, dolegliwości wynikają z jej powikłań – złamań czy szybciej narastających zmian zwyrodnieniowych stawów. Podejrzewając u siebie chorobę należy wykonać badanie densytometryczne, które polega na pomiarze gęstości kości. Choroba dotyka przede wszystkim kobiet w okresie menopauzy oraz mężczyzn po 65 roku życia. Osteoporozie sprzyjają niedożywienie, choroby jelit i zaburzenia wchłaniania jelitowego, zła dieta związana z niedoborem wapnia i witaminy D, alkohol, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej oraz słaba ekspozycja na światło słoneczne. Przebywanie na słońcu, spacery na świeżym powietrzu uzupełniają nawet do 90% dziennego zapotrzebowania na witaminę D. Z kolei witamina ta jest bardzo ważna do utrzymania prawidłowego poziomu wapnia w organizmie – tłumaczy dr Katarzyna Chojnacka, lek. rehabilitacji w CM Medyceusz w Łodzi.

Groźne powikłania
Powikłania towarzyszące osteoporozie odpowiedzialne są za znaczny odsetek zgonów w wielu krajach. Kości dotknięte tą chorobą trudniej się zrastają po złamaniach, stąd wielu pacjentów długo jest unieruchomionych, a czas ich powrotu do zdrowia znacznie się wydłuża. Następstwem tego unieruchomienia są zaniki mięśni, odleżyny czy niedokrwienie. Leczenie z kolei wymaga czasem długiego pobytu w szpitalu i uniemożliwia powrót do pracy zawodowej.

Ruch to zdrowie
W profilaktyce osteoporozy istotną rolę odgrywa aktywność fizyczna. W kościach ważne są dwa rodzaje komórek – osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze, odpowiedzialne za tworzenie i mineralizację (właściwe uwapnienie) kości oraz osteoklasty, czyli komórki kościogubne powodujące jej resorpcję (zanik). Z wiekiem tych pierwszych ubywa, a drugich przybywa. Właściwie dobrane ćwiczenia mogą zatrzymać, spowolnić lub nawet odwrócić ten proces. Ćwiczenia wzmacniają nasze ciało i układ kostno-mięśniowo-stawowy. Rehabilitacja pomaga złagodzić lub całkowicie pozbyć się bólu, wynikającego z powikłań oraz skorygować postawę ciała. Ćwiczenia mają za zadanie przywrócić u pacjenta siłę mięśniową, poprawić ruchomość stawów i zatrzymać, a nawet naprawić ubytki tkanki kostnej, aby jak najszybciej wrócił do sprawności fizycznej i codziennej aktywności - mówi dr Katarzyna Chojnacka.

Rehabilitacja i leczenie
W procesie rehabilitacji przy osteoporozie ważny jest stan zaawansowania choroby u pacjenta oraz jego możliwości fizyczne, ponieważ nie każda forma leczenia jest wskazana. I tu bardzo ważna jest współpraca lekarza rehabilitacji z fizjoterapeutami. Bardzo dobre efekty przynoszą ćwiczenia w wodzie oraz ćwiczenia wzmacniające i korygujące sylwetkę – tzw. ćwiczenia czynnej korekcji postawy. Pomocne są także zabiegi fizykoterapeutyczne (pole magnetyczne, laseroterapia, elektroterapia, hydroterapia) oraz masaże. Mają one za zadanie zmniejszyć dolegliwości bólowe, rozluźnić mięśnie i przygotować ciało do ćwiczeń, tym samym przedłużając efekt tych ćwiczeń. Zaznaczyć trzeba, że same te zabiegi bez następowych ćwiczeń i ich kontynuacji, nie wywierają długotrwałego efektu przeciwbólowego. Często rehabilitacja połączona jest z leczeniem farmakologicznym tj. podawaniem leków, które hamują niszczenie kości. Co ważne, leczenie osteoporozy jest procesem długotrwałym i kompleksowym, a jego celem jest poprawa struktury kostnej, zwiększenie jej masy oraz powstrzymanie pogłębiania się ubytków kostnych. Osoba chora na osteoporozę powinna spożywać pokarm bogaty w wapń, którego najlepszym źródłem są produkty mleczne. Oprócz wapnia ważna jest także odpowiednia ilość witaminy D3.

Jak ćwiczyć, żeby nie zrobić sobie krzywdy
- Wszelkie ćwiczenia fizyczne, w przypadku osteoporozy powinny obejmować rozgrzewkę, ćwiczenia rozciągające, które poprawiają ruchomość stawów i zwiększają długość mięśni, ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz ćwiczenia rozluźniające. Wykonujemy je w pozycjach, które poprzez skurcze mięśni zwiększają nacisk w osi długiej kości, aktywując tym samym wspomniane wyżej osteoblasty, które regenerują tkankę kostną. Innymi słowy, idealne w osteoporozie są ćwiczenia z obciążeniem np. z wykorzystaniem hantli, długie i energiczne spacery, jazda na rowerze, nordic walking, pływanie (to ruch nie obciążający zbytnio stawów), a mniej skuteczne są ćwiczenia tzw. „na materacu” lub „w odciążeniu, na podwieszkach”. Najlepiej jest połączyć kilka rodzajów ćwiczeń i wykonywać je naprzemiennie, np. trzy razy w tygodniu jeździmy na rowerze i dwa razy w tygodniu ćwiczymy na siłowni, unikając dużych obciążeń – tłumaczy dr Katarzyna Chojnacka. Niezwykle istotne są też ćwiczenia koordynacji ruchów i równowagi ciała, bo pamiętajmy, że nie doznajemy urazów i  nie łamiemy kości z powodu samej tyko osteoporozy, choć ona temu sprzyja. Łamiemy kości dlatego, że się przewracamy. Będąc sprawnymi fizycznie nie przewrócimy się, a jeśli już dojdzie do upadku, mocne mięśnie w dużej mierze ochronią nasze kości i stawy.

Zapisz się do Poradni leczenia osteoporozy w CM Medyceusz
https://centramedycznemedyceusz.pl/uslugi/lekarze-specjalisci/leczenia-osteoporozy

Jak zadbać o swój kręgosłup
https://centramedycznemedyceusz.pl/aktualnosci/234-dbaj-o-swoj-kregoslup